Martes, Enero 25, 2022

Sino si Isaac Asimov?

SINO SI ISAAC ASIMOV?
Maikling saliksik, sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

“In life, unlike chess, the game continues after checkmate.”
― Isaac Asimov

May mangilan-ngilan din akong nabiling aklat ng kilalang awtor na si Isaac Asimov. Bata pa ako'y nakikita ko na ang kanyang mga aklat sa mga tinatambayan kong bookstore. Isa siyang kwentistang nasa genre ng agham, o sa ibang salita ay science fiction writer.

Subalit sino nga ba si Isaac Asimov at bakit kinagigiliwan ang kanyang mga akda ng iba't ibang tao sa buong mundo?

Si Isaac Asimov ay isang manunulat na Ruso-Amerikano. Pareho sila ng kurso ng ate kong panganay - biochemistry. Guro rin ng biochemistry si Asimov. Isa siya sa itinuturing na "Big Three" science fiction writers, kasama sina Robert A. Heinlein at Arthur C. Clarke. Isinilang siya noong Enero  2, 1920 sa Petrovichi, Russian SFSR, at namatay noong Abril 6, 1992 sa Manhattan, New York City, sa Amerika.

Nakabili na ako noon ng ilan niyang mga kwentong agham. Ang iba'y nasa hiraman at ilan ang nasa akin pa. Tulad ng nobela niyang The Caves of Steel na nabili ko sa BookEnds sa Lungsod ng Baguio noong Nobyembre 12, 2021, sa halagang P120.00, nasa 270 pahina, at ang aklat niya ng labimpitong sanaysay na The Relativity of Wrong, na nabili ko sa BookSale noong Oktubre 26, 2020, sa halagang P50.00, nasa 240 pahina.

Nag-aral siya sa Columbia University, nakamit ang kanyang Bachelor of Science degree, at natanggap ang kanyang PhD sa chemistry noong 1948. Nagtuturo siya ng biochemistry sa Boston University School of Medicine hanggang 1958, nang mag-pultaym siya sa pagsusulat.

Nagsimula siyang magsulat ng science fiction sa edad labing-isa. Nalathala ang kanyang unang maikling kwento noong 1938. Ang kanyang aklat ng science fiction na Pebble in the Sky ay inilathala ng Doubleday noong 1950. Hanggang sa patuloy siyang nagsulat ng iba't ibang paksa, tulad ng math, physics, at may 365 aklat siyang nailathala. Nakatanggap siya ng maraming honorary degrees at writing awards, tulad ng isang espesyal na award na kinikilala ang kanyang Foundation trilogy bilang "The Best All-Time Science Fiction Series". At kinilala rin siya ng Science Fiction Writers of America bilang Grandmaster of Science Fiction.

Dahil isa siya sa paborito kong manunulat, inalayan ko siya ng munting tula:

ISAAC ASIMOV, IDOLONG MANUNULAT

isa sa Big Three ng science fiction writers ang turing
kay Isaac Asimov, manunulat na kaygaling
sa kaibang panahon niya tayo nakarating
tulad ng kwento niyang robot ang ating kapiling

isa sa awtor na binabasa ko tuwing gabi
pagkat ang kanyang mga akda'y nakabibighani
manunulat na, propesor pa ng biochemistry
kaya kabisado ng may-akda ang sinasabi

nabasa ko na siya sa bookstore bata pa ako
tungkol sa teknolohiya't agham ang mga kwento
three laws of robotics ay sinulat niyang totoo
si Isaac Asimov, manunulat kong idolo

sinusubukan ko ring magsulat hinggil sa agham
ngunit dapat kong magbasa ng aklat at panayam
bakasakaling maisulat ang kwento kong asam
at magbigay-aliw sa madla't problema'y maparam

mabuhay ka! pagpupugay po! Isaac Asimov
pagkat kung magsulat ka'y talaga namang marubdob
binabasa ka, robot man ang sa mundo'y lumusob
taospusong pasalamat mula sa aking loob

- gregoriovbituinjr.
01.25.2022

Mga pinaghalawan:
About the Author, mula sa aklat na The Cave of Steel ni Isaac Asimov, p. 269
About the Author, mula sa aklat na The Relativity of Wrong ni Isaac Asimov, p. 239 
https://lithub.com/what-to-make-of-isaac-asimov-sci-fi-giant-and-dirty-old-man/
https://www.goodreads.com/author/show/16667.Isaac_Asimov
https://www.nature.com/articles/d41586-020-00176-4
https://www.britannica.com/biography/Isaac-Asimov

Lunes, Enero 10, 2022

Nabasa kong tatlong aklat ni Edgar Calabia Samar

NABASA KONG TATLONG AKLAT NI EDGAR CALABIA SAMAR

Una kong nakilala ang magaling na awtor na si Edgar Calabia Samar noong maging kaklase ko siya sa Linangan sa Imahen, Retorika at Anyo (LIRA) mula Setyembre 2001 hanggang Marso 2002 sa UST. At ngayon ay sikat na siyang awtor ng mga libro.

Tatlo sa kanyang mga aklat ang nabili ko na. Ang una ay ang Halos Isang Buhay: Ang Manananggal sa Pagsusulat ng Nobela, na nabili ko sa isang forum na pampanitikan sa Recto Hall, UP Diliman noong Nobyembre 18, 2014, sa halagang P250.00, 200 pahina. Ang ikalawa ay ang Mga Nilalang na Kagila-gilalas, na nabili ko sa Fully Booked sa Gateway sa Cubao noong Marso 7, 2020, sa halagang P299.00, 276 pahina. At ang ikatlo ay ang Si Janus Silang at ang Tiyanak ng Tabon, na nabili ko rin sa Fully Booked sa Gateway sa Cubao nito lang Enero 3, 2022, sa halagang P175.00, na may 190 pahina.

Agad kong natapos basahin ang Janus Silang sa loob lang ng isang linggo. Basta may libreng oras, agad kong binabasa, at kanina nga lang ay natapos ko na habang nakaupo sa may labas ng bahay habang nagpapahangin. May sampung kabanata ito na talaga namang natuon ang atensyon ko rito at nais ko agad matapos ang buong nobela. Ganyan katindi ang kapangyarihan ng panulat ni klasmeyt Egay. Congrats, Egay! Serye ang nobelang ito, na may kasunod pang apat na serye ng aklat ng Janus Silang ang dapat pang basahin.

Sa aklat na Halos Isang Buhay, isinama niya ang manananggal sa pagsusulat ng nobela. Matagal ko bago natapos basahin ang aklat na ito dahil talagang dapat mong pagnilayan bawat punto lalo na't binanggit niya ang mga gawa at proseso ng paggawa ng nobela ng iba't ibang kinikilala niyang mga dayuhang awtor tulad nina Murakami, Eco at Bolano. 

Isang inspirasyon iyon upang mangarap at masimulan kong sulatin ang planong una kong nobela, kaya sa pagbabasa pa lang ng Halos Isang Buhay ay talagang nais kong magsulat ng mahahabang kwento. Nakagawa na ako ng aklat kong Ang Dalaga sa Bilibid Viejo at iba pang kwento, Katipunan ng Una Kong Sampung Maikling Kwento, na nalathala noong 2012, kundi man 2013. Ang ilan pang maiikling kwento ko ay nalathala naman sa isyu ng Taliba ng Maralita, ang opisyal na pahayagan ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML) na nalalathala ng dalawang beses kada buwan.

Iba't ibang uri ng nilalang naman sa masasabi nating mitolohiyang Filipino ang nasa Mga Nilalang na Kagila-gilalas. Dito ko naisip na lumikha rin ng mga kwentong pambata na hindi kailangan ng hari at reyna, dahil wala namang hari at reyna sa bansa, kundi mga raha at datu. Ang mga bida ay mga bata subalit ang gumagabay sa kanila ay ang mga Bathala, tulad nina Kaptan, Kabunyian, Amansinaya, at Tungkung Langit.

Nais ko pang mabili bilang collector's item at mabasa ng buo ang iba pa niyang nobela tulad ng Walong Diwata ng Pagkahulog at Ang Kasunod ng 909, subalit hindi ko matsambahan sa mga tindahan ng aklat. Kung may pagkakataon at may sapat na salapi, nais kong kumpletuhin ang iba pang aklat ng Janus Silang.

TATLONG AKLAT

tapos ko nang basahin ang unang aklat ni Janus
Silang na talagang pinagtuunan ko nang lubos
bagamat ang pangwakas noon ay kalunos-lunos
na pangyayari, may kasunod pa ito't di tapos

sadyang pilit mong tatapusin ang buong nobela
napapatda, napatunganga, anong nangyari na
ang iba pa niyang aklat ay sadyang kakaiba
mitolohiyang Filipino'y mababatid mo pa

nakahahalina ang banghay at daloy ng kwento
upang tuluyang mapako ang isipan mo rito
masasabi mo sadyang magaling na awtor nito
at naakit kang tapusin ang aklat niyang ito

Edgar Calabia Samar, magaling na manunulat
awtor ng Janus Silang, pluma niya'y anong bigat
ang Walong Diwata'y di ko pa nababasang sukat
nais kong malaman bakit nahulog silang lahat

ang pluma'y malupit, di ko pa naaabot iyon
tula't kwento ko nga'y sariling lathala lang noon
gayunman, awtor na ito'y isa nang inspirasyon
upang pagbutihin ko pa ang pagsulat ko't layon

- gregoriovbituinjr.
01.10.2022

Katas ng tibuyô

KATAS NG TIBUYÔ nabili ko ang librong World's Greatest Speeches mula sa baryang naipon ko sa tibuyô magandang librong pinag-ipunan kong ...